Lex Rhodia de iactu (ustawa rodyjska o zrzucie morskim)

Lex Rhodia de iactu, czyli ustawa rodyjska o zrzucie morskim to starożytny akt prawny obowiązujący na wyspie Rodos. Przepisy dotyczyły ryzyka zniszczenia towaru przy przymusowym zrzucie morskim w ramach umowy o przewóz morski.

Lex Rhodia dotyczy sytuacji, gdy przewoźnik morski zmuszony był (np.: przez warunki atmosferyczne, np.: burza, sztorm) dokonać zrzutu, tj. wyrzucenia części przewożonych towarów za burtę, dla ratowania statku i pozostałej części towaru. W wyniku zrzutu, u podmiotu którego towar został zrzucony, powstawała szkoda. Taka szkoda była rozkładana na wszystkich korzystających z usług przewoźnika morskiego, którzy przewozili towary na tym statku w czasie rejsu. Szkoda była pokrywana przez właścicieli proporcjonalnie do wartości złożonych przez nich towarów. Przewoźnik pozywał właścicieli niewyrzuconych towarów o udział w naprawieniu szkody. Powództwo przysługiwało także właścicielowi/właścicielom wyrzuconych towarów (A. Dębiński, Rzymskie prawo prywatne. Kompendium, Warszawa 2008).

Zapis lex Rhodia znajdujemy w IV księdze Kodeksu Justyniana, gdzie wskazuje się „gdy dla ulżenia statkowi, towar został wyrzucony za burtę, wówczas to co zostało poświęcone dla wszystkich, powinno być przez wszystkich poniesione”.

Zgodnie z art. 438 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.), kto w celu odwrócenia grożącej drugiemu szkody albo w celu odwrócenia wspólnego niebezpieczeństwa przymusowo lub nawet dobrowolnie poniósł szkodę majątkową, może żądać naprawienia poniesionych strat w odpowiednim stosunku od osób, które z tego odniosły korzyść.

Polska instytucja z art. 438 k.c. została zaczerpnięta właśnie z rzymskiej Lex Rhodia de iactu.

W przypadku chęci uzyskania dodatkowej, bardziej szczegółowej analizy konkretnego przypadku, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.