Sąd penitencjarny

Stosownie do art. 2 pkt 2 kodeksu karnego wykonawczego [dalej: k.k.w.] Sąd penitencjarny jest organem postępowania wykonawczego.

Sądem penitencjarnym jest Sąd Okręgowy (art. 3 § 2 zd. 2 k.k.w.).

Jeżeli sprawa należy do kognicji sądu penitencjarnego, to właściwy jest ten sąd penitencjarny, w którego okręgu przebywa skazany, chyba że ustawa stanowi inaczej (art. 3 § 2 zd. 1 k.k.w.).

Sąd Penitencjarny rozpoznaje skargi na organy wymienione w dotyczące art. 2 pkt 3-6 i 10 k.k.w. z powodu ich niezgodności z prawem, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, a dotyczące odbywania kary pozbawienia wolności, zastępczej kary pozbawienia wolności, kary aresztu wojskowego, kary aresztu lub zastępczej kary aresztu, kary porządkowej oraz środka przymusu skutkującego pozbawienie wolności, wykonywania orzeczenia o warunkowym przedterminowym zwolnieniu oraz środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu w zakładzie psychiatrycznym (art. 7 § 1 i 2 k.k.w.).

Zgodnie z art. 43e § 1 k.k.w. sprawach związanych z udzieleniem zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego (tzw. obrączka) właściwy jest sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywa.

Ten sam sąd ustala, czy na przeszkodzie udzieleniu zezwolenia nie stoją warunki techniczne (Art. 43lf § 1 k.k.w.), określa miejsce, czas, rodzaj lub sposób wykonywania nałożonych obowiązków oraz rodzaj podlegających zainstalowaniu środków technicznych, wyznacza termin i określa sposób zgłoszenia przez skazanego podmiotowi dozorującemu gotowości do zainstalowania rejestratora stacjonarnego lub przenośnego lub nadajnika (art. 43lh § 1 k.k.w.), określa przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo się oddalić z miejsca stałego pobytu lub innego wskazanego miejsca na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie (art. 43na k.k.w.), może nałożyć na skazanego odbywającego karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego obowiązki określone w art. 72 Kodeksu karnego (art. 43nb § 1 k.k.w.), może zmienić miejsce wykonywania dozoru stacjonarnego (art. 43o § 1 k.k.w.), może zmieniać przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, o których mowa w art. 43na (art. 43o § 3 k.k.w.), może zarządzić przerwę w wykonaniu kary w systemie dozoru elektronicznego (art. 43q § 1 k.k.w.), uchyla zezwolenie na odbycie przez skazanego kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego (art. 43zaa § 1 k.k.w.).

W sprawach związanych z wykonaniem postanowienia o udzieleniu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego i jego uchyleniem właściwy jest sąd penitencjarny, w którego okręgu kara jest wykonywana, z wyjątkiem uchylenia zezwolenia z powodów, o których mowa w art. 43zaa § 1 pkt 1 k.k.w., kiedy to właściwy jest sąd penitencjarny, który zezwolenia udzielił (art. 43e § 2 k.k.w.).

Stosownie do art. 74 § 1 k.k.w. sąd penitencjarny może orzec zmianę określonego w wyroku rodzaju i typu zakładu karnego, a także orzeczonego systemu terapeutycznego wykonywania kary.

Sąd penitencjarny orzeka także o stosowaniu leczenia lub rehabilitacji skazanego, u którego stwierdzono uzależnienie od alkoholu albo środków odurzających lub substancji psychotropowych, a także skazanego za przestępstwo określone w art. 197-203 Kodeksu karnego popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych (art. 117 k.k.w.).

Zgodnie z przepisami, sąd penitencjarny orzeka również o dokonaniu zabiegu lekarskiego, nie wyłączając chirurgicznego w wypadku sprzeciwu skazanego, gdy życiu skazanego grozi poważne niebezpieczeństwo (art. 118 § 1-3 k.k.w.).

Na podstawie art. 119 § 2 k.k.w. sąd penitencjarny orzeka o obciążeniu skazanego, który w celu wymuszenia określonej decyzji lub postępowania organu wykonawczego lub uchylenia się od ciążącego na nim obowiązku powoduje u siebie uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia kosztami związanymi z leczeniem (art. 119 § 2 k.k.w.).

Sąd penitencjarny jest właściwy do orzekania w przedmiocie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności (art. 153 § 1 k.k.w.) oraz jej odwołania (art. 156 § 2 k.k.w.).

Stosownie do art. 155 § 1 i 2 k.k.w. sąd penitencjarny posiada kompetencje do warunkowego zwolnienia skazanego z odbycia reszty kary na zasadach określonych w art. 77 Kodeksu karnego, jeżeli przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności trwała co najmniej rok, a skazany odbył co najmniej 6 miesięcy kary, o ile kara lub suma kar pozbawienia wolności przekracza 3 lat. W takim wypadku zwolnienie może nastąpić w każdym czasie, bez ograniczeń wynikających z art. 78 i 79 Kodeksu karnego.

Sąd penitencjarny może w okresie próby oddać warunkowo zwolnionego oddać pod dozór kuratora sądowego, osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, organizacji lub instytucji, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym, oraz nałożyć na niego obowiązki określone w art. 72 § 1 Kodeksu karnego, a jeżeli szkoda wyrządzona przestępstwem, za które skazany odbywa karę, nie została naprawiona, orzec obowiązek określony w art. 72 § 2 Kodeksu karnego. Wobec skazanego za przestępstwo określone w art. 197-203 Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego, sprawcy określonego w art. 64 Kodeksu karnego, a także wobec skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności oddanie pod dozór jest obowiązkowe (art. 159 § 1 k.k.w.).

Do właściwości rzeczowej należy także: decyzja o odwołaniu warunkowego zwolnienia (art. 160 § 1-5 k.k.w.), wykonywanie orzeczenia o warunkowym zwolnieniu (art. 163 § 1 k.k.w.), zmiana okresu próby w granicach określonych w art. 80 § 1 i 2 Kodeksu karnego (art. 163 § 2 k.k.w.), ustanawianie, rozszerzanie lub zmienianie w okresie próby obowiązków wymienionych w art. 72 § 1 Kodeksu karnego albo od wykonywania nałożonych obowiązków zwolnienie, oddanie skazanego pod dozór lub od dozoru zwolnienie (art. 163 § 2 k.k.w.).

W końcu sąd penitencjarny może w postanowieniu o udzieleniu lub odmowie warunkowego zwolnienia, jeżeli uzna to za niezbędne wyznaczyć okres do 6 miesięcy jako czas niezbędny na przygotowanie skazanego do życia po zwolnieniu, zwłaszcza dla nawiązania kontaktu z kuratorem sądowym lub podmiotami, o których mowa w art. 38 § 1 k.k.w. (art. 164 § 2 k.k.w.).

W przypadku chęci uzyskania dodatkowej, bardziej szczegółowej analizy konkretnego przypadku, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.