Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia

Kodeks cywilny przewiduje, że z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w tytule IV k.c. (umowy dotyczące spadku) umowa o spadek po osobie żyjącej jest nieważna (art. 1047 k.c.).

Art. 1048 k.c. stanowi, że spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Jak wskazał Sąd Najwyższy „Spadkobierca ustawowy może zrzec się dziedziczenia tylko w drodze umowy notarialnej z przyszłym spadkodawcą, zawartej w formie aktu notarialnego (art. 1048 k.c.). Niezachowanie formy szczególnej aktu notarialnego powoduje nieważność czynności prawnej (art. 73 § 2 k.c.). Jednostronne oświadczenie spadkobiercy o zrzeczeniu się dziedziczenia nie ma więc znaczenia prawnego” (Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2015 r., II CK 322/04).

Zrzeczenie się może dotyczyć ułamkowej części spadku. Jak orzekł SN, „Należy uznać za dopuszczalne ograniczenie zrzeczenia się dziedziczenia do ułamkowej części spadku, mającemu przypaść zrzekającemu na podstawie dziedziczenia ustawowego. Nie jest jednakże dopuszczalne ograniczenie zrzeczenia się dziedziczenia do poszczególnych przedmiotów” (Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004 r., III CK 353/02).

Sąd Najwyższy uznał również, że „Dopuszczalne jest zawarcie umowy zrzeczenia się prawa do zachowku (art. 1048 k.c.)” (Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2017 r., III CZP 110/16).

Zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego się, chyba że umówiono się inaczej (art. 1049 § 1 k.c.).

Zrzekający się oraz jego zstępni, których obejmuje zrzeczenie się dziedziczenia, zostają wyłączeni od dziedziczenia, tak jakby nie dożyli otwarcia spadku (art. 1049 § 2 k.c.).

Zgodnie z art. 1050 k.c. zrzeczenie się dziedziczenia może być uchylone przez umowę między tym, kto zrzekł się dziedziczenia, a tym, po kim się dziedziczenia zrzeczono. Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

W przypadku chęci uzyskania dodatkowej, bardziej szczegółowej analizy konkretnego przypadku, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.